Zonder visie op de industrie van morgen loopt Nederland vast
Alleen een bak geld houdt ASML niet in Nederland, verwacht Tjeerd Ritmeester, gemeenteraadslid in Eindhoven voor de PvdA. Wat Nederland nodig heeft is industriepolitiek: een echte visie op de economie van morgen.
Het nieuws sloeg in als een bom. Techreus ASML, gevestigd in de regio Eindhoven, zou serieus overwegen Nederland de rug toe te keren.
Inmiddels is er 2,5 miljard euro extra uitgetrokken voor de regio Eindhoven. Maar is het genoeg? Allesbehalve. Het nieuwe kabinet moet weer zo snel mogelijk industriepolitiek bedrijven.
Dat de overheid geschrokken is van de waarschuwing van ASML, is niet vreemd. De producent van chipmachines symboliseert de economie en de welvaart van morgen, een toekomst grotendeels gedragen door een succesvolle techsector. In de Brainportregio, waar 21 gemeenten nauw samenwerken met het bedrijfsleven en kennisinstellingen, wordt deze industrie gebouwd.
Deze ontwikkeling moeten we niet onderschatten. Er hangt veel van af. Het betekent dat niet alleen de techbedrijven en zij die er werken ervan profiteren, maar iedereen. Per hightech-baan worden er drie mbo-banen gecreëerd. De sector heeft weer allerlei toeleveringsbedrijven nodig, van materialen tot schoonmaak. Ook de zorg, onderwijs, en zelfs onze ambities op klimaat zullen door het succes van dit soort sectoren betaald moeten worden.
Terwijl ASML en de Brainportbedrijven flink groeien, zitten stad en regio tegen hun grenzen aan. Er is een tekort aan woningen, leraren, zorgmedewerkers en publieke voorzieningen. Deze problemen spelen in heel het land, maar in Eindhoven lopen ze sneller uit de hand. Dat is niet goed voor Eindhoven maar dat is ook niet goed voor de rest van het land. Dat er nu veel geld wordt uitgetrokken is dus eigenlijk logisch.
Belangrijke keuzes zijn te lang niet gemaakt
Het bedrag van 2,5 miljard euro is een eerste stap, maar niet genoeg. Ook het nieuwe kabinet moet belangrijke sectoren helpen groeien zoals de techindustrie. Toch gaat dit over meer dan over geld of de techsector alleen. Dit is evenmin een economisch liberaal pleidooi om het grootbedrijf meer vrije ruimte te geven. Integendeel, te lang hebben we gedacht dat de markt en grote bedrijven de problemen zelf wel oplossen. Nu zijn er andere keuzes nodig, niet alleen voor Brainport maar voor heel het land.
Wat Nederland nodig heeft is een overheid die zich weer actief bemoeit met hoe de economie zich ontwikkelt, industriepolitiek dus. We hebben een overheid nodig die weet hoe de economie van morgen eruit komt te zien. Een overheid die ruimte maakt voor belangrijke sectoren en daarvoor de juiste voorwaarden creëert. Die investeert in regio’s waar de belangrijkste sectoren zitten of zouden moeten zitten.
Aan zo’n visie heeft het te lang ontbroken. Belangrijke keuzes zijn niet gemaakt waardoor de grenzen van gezonde groei bereikt zijn. Brainport is een voorbeeld van een regio die vastloopt. Dit terwijl andere gemeentes in het land zitten te springen om meer economische ontwikkeling.
Daarom is het niet uit te leggen dat er niet in andere regio’s wordt geïnvesteerd waar bedrijven zoals ASML kunnen groeien. Zulke keuzes zijn nodig om op gezonde wijze de economie van morgen te bouwen.
Terwijl in Nederland zo’n visie ontbreekt, hebben veel andere landen die wel. Zeker als het op de techsector aankomt. Dan hebben we het niet alleen over China en de Verenigde Staten, maar ook over steeds meer Europese landen, zoals Frankrijk en Duitsland.
Snelle actie
In die landen zien we dat de overheid miljarden investeert in verschillende regio’s om zowel ASML-achtige bedrijven naar hun land te lokken als de groei in goede banen te leiden.
Voor de regio Eindhoven is een stap gezet. Toch is er meer nodig, veel meer. De economie van morgen komt niet vanzelf. De belangen die op het spel staan zijn groot, niet slechts voor een paar grote bedrijven maar voor heel Nederland. Het nieuwe kabinet moet daarom doorpakken door industriepolitiek te bedrijven. Hoe langer we wachten hoe slechter dat is voor iedereen.
